Ulusal Kanser Enstitüsünden Prostat Kanseri Görüntüleme Araştırmalarına Hibe Desteği

Prostat kanseri, ABD’de erkeklerde kanserden ölüm nedenleri arasında ikinci sırada yer almasına rağmen, yeni teşhis edilen vakaların büyük çoğunluğunu yavaş büyüyen tümörler oluşturmaktadır. Bu durum, hastalık takibinde invazif yöntemlerin sıklığını azaltmayı ve hastaların yaşam kalitesini artırmayı hedefleyen araştırmaların önemini ortaya koymaktadır. Weill Cornell Medicine tarafından yürütülen ve ulusal düzeyde destek gören yeni bir klinik çalışma, prostat kanseri takibinde devrim yaratabilecek önemli bir yaklaşımı değerlendirmek üzere başlatıldı. Bu beş yıllık araştırma, prostat kanseri izleminde standart prosedürlerin yanında gelişmiş moleküler görüntüleme teknolojisi olan Prostat Spesifik Membran Antijeni Pozitron Emisyon Tomografi Bilgisayarlı Tomografi (PSMA-PET CT) yöntemini entegre ederek gerekenden fazla yapılan biyopsilerin azaltılmasını amaçlıyor.

Mevcut yönetim stratejilerinde, özellikle düşük ve orta riskli prostat kanseri tanısı alan hastalar aktif gözetim programına alınmaktadır. Bu programda düzenli PSA testi, manyetik rezonans görüntüleme (MR) ve sıklıkla biyopsi gibi uygulamalarla hastalık seyrinin takibi yapılmaktadır. Ancak sık biyopsiler, enfeksiyon, idrar yolu sorunları gibi komplikasyonlara yol açabilmekte; bunlar hasta bağlılığını olumsuz etkileyerek hastaların takipten kopmasına ve tedavi gecikmelerine neden olmaktadır. Dolayısıyla, invazif yöntemleri azaltabilecek ve hastayı daha az zorlayacak yeni çözümler sağlık açısından kritik öneme sahiptir.

PSMA-PET CT görüntüleme teknolojisi, prostat kanseri hücrelerinin yüzeyinde yoğun olarak bulunan ve özellikle agresif ya da metastatik formlarda artmış bir şekilde ifade edilen Prostat Spesifik Membran Antijen’e yönelik özel bir radyonüklid işaretleyici kullanmaktadır. Bu işaretleyiciler PET cihazı tarafından tespit edilen pozitronlar yaymakta ve bu sayede tümörlerin 3 boyutlu, yüksek hassasiyetli görüntülenmesini mümkün kılmaktadır. PSMA-PET CT, şu ana kadar metastatik ve tekrarlayan prostat kanserlerinin tanısında etkin olarak kullanılmaktadır ancak primer tümör izleminde etkinliği henüz net olarak ortaya konmamıştır.

Bu öncü klinik çalışmaya, Weill Cornell Medicine Üroloji ve Girişimsel Radyoloji uzmanı Yardımcı Doçent Dr. Timothy McClure liderlik etmektedir. Araştırma kapsamında, aktif gözetim tercih eden ve klinik olarak düşük ya da orta risk kategorisinde bulunan 200 erkek hasta dahil edilmektedir. Katılımcılar, standart takip yöntemlerinin yanı sıra PSMA-PET CT ile görüntülenerek, kanser ilerlemesini daha doğru tespit edip etmeyeceği, böylece gereksiz biyopsilerin önlenip önlenemeyeceği araştırılacaktır. Böylece, biyopsi sıklığının azaltılması ve hastaya ek riskler getirmeyen takip protokolleri geliştirilmesi hedeflenmektedir.

Çalışmanın önemli bir özelliği, sadece Weill Cornell Medical Center ile sınırlı kalmayıp, NewYork-Presbyterian/Weill Cornell Medical Center’ın yanı sıra dört önemli tıp merkezi ile iş birliği içinde yürütülmesi ve geniş hasta kitlesine hitap etmesidir. Bu çok merkezli yaklaşım, farklı demografik ve klinik özelliklere sahip hastalardan elde edilen verilerin genellenebilirliğini artıracaktır. Ayrıca, PSMA-PET CT teknolojisi ve radyofarmasötikler konusunda uzman olan Lantheus firması da araştırmaya finansal ve bilimsel destek vermektedir.

Dr. McClure, radyoloji araştırmaları ile makine öğrenme alanında uzman Dr. Mert Sabuncu ile birlikte, hastaların hastalık ilerlemesini önceden tahmin etmeye yönelik yapay zeka modelleri geliştirme çalışmalarını yürütmektedir. Bu projede, görüntüleme verileri, klinik parametreler ve genomik analizlerden elde edilen PSA kan örneğinden alınan moleküler bilgiler birlikte değerlendirilerek, kişiye özel risk tespiti yapılacaktır. Yapay zeka destekli bu yöntem, başlangıçta farkedilemeyen örüntüleri saptayarak, hangi hastaların tedavi gerektirebileceğini erken aşamada belirlemede büyük potansiyel taşımaktadır.

Böylece, ileri görüntüleme ve yapay zekanın entegre edilmesi, kanser yönetiminde kişiselleştirilmiş, hassas bir yaklaşım oluşturulmasına katkıda bulunacaktır. Geliştirilen algoritmalar, klasik analizlerle tespit edilemeyen küçük ama kritik değişimleri yakalayabilir; böylelikle tedaviye ihtiyaç duyan hastaların ayırımı çok daha kesin yapılabilir ve tedavi gerekmeyen hastalar gereksiz yere risk altına alınmaz.

Araştırmanın genomik bileşeni, prostat kanserinin biyolojik heterojenliğini anlamak açısından son derece değerlidir. Görüntüleme bulguları ile genetik imzaların ilişkilendirilmesi, hastalık ilerleme riskini belirleyen non-invazif biyobelirteçlerin geliştirilmesini sağlar. Bu sayede, klasik “herkese aynı tedavi” yaklaşımının yerini, hastaya özgü, moleküler profillere dayanan bireysel tedavi planları alabilir.

Sadece klinik açıdan sağladığı avantajlar değil, aynı zamanda sağlık ekonomik boyutu da bu çalışmanın önemini ortaya koymaktadır. Geleneksel biyopsi temelli takip hem hastalar için sık hastane ziyaretleri, işlemlere bağlı rahatsızlık ve komplikasyon riskleri getirmekte hem de sağlık sistemleri üzerinde maddi yük oluşturmaktadır. PSMA-PET CT’nin güvenilir bir alternatif olarak kabul edilmesi durumunda biyopsi gereksiniminin azalması, hem maliyetlerin düşmesini hem de hasta deneyiminin iyileşmesini sağlayacaktır.

Bu araştırma, akademik dünyayla endüstriyi ve mühendisliği bir araya getiren çapraz disiplinler arası bir iş birliği örneğidir. İleri radyofarmasötikler, modern görüntüleme teknikleri ve yapay zekanın birleşimiyle kanser tanı ve izlemede yeni standartlar belirlenmektedir. Dr. McClure, “Amacımız, invazif olmayan fakat yüksek doğrulukta tanı yöntemlerini kullanarak hasta sonuçlarını iyileştirmek ve sağlık hizmeti kaynaklarının optimizasyonunu sağlamak” diyerek çalışmanın vizyonunu özetlemektedir.

Aktif gözetimi tercih eden çok sayıda hastanın, biyopsi ile ilişkili yan etkiler nedeniyle takip protokolünden çekilmesi alarm verici bir durumdur. PSMA-PET CT ve yapay zeka tabanlı erken uyarı sistemlerinin bu engelleri kaldırması, takip uyumunun artmasını sağlayarak hem gereksiz tedavi hem de tedavi gecikmelerini azaltabilir. Bu, hastaların yaşam kalitesini yükselten ve hastalık progrese olduğunda müdahale için zamanında fırsat yaratan kritik bir gelişmedir.

Prostat kanseri global ölçekte artış gösterirken, bu klinik deneme prostat kanseri dışındaki diğer kronik kanser takip uygulamaları için de örnek teşkil edebilir. Hedefe yönelik moleküler görüntüleme ile yapay zekanın birleşimi, tedavinin kişiselleştirileceği, invazif işlemlerin minimize edileceği, hastalık izleminin devrimsel olarak geliştirileceği bir yeni dönem başlatabilir.

Sonuç olarak, Ulusal Kanser Enstitüsü tarafından desteklenen bu kapsamlı çalışma, prostat kanseri takibinde moleküler görüntüleme teknolojileri ve makine öğrenmesinin gücünü birleştirmeyi amaçlayan öncü bir projedir. Başarıya ulaşması durumunda, hastaların gereksiz biyopsilerden korunmasını, takiplerin kişiselleştirilmesini ve sonuçta hastaların hayatta kalma oranlarının ve yaşam kalitesinin artmasını sağlayan transformasyonel bir çerçeve ortaya koyacaktır.

—

**Araştırma Konusu**: Klinik deneme kapsamında PSMA-PET CT görüntüleme teknolojisinin, düşük ve orta riskli prostat kanseri hastalarında aktif gözetim protokollerine entegre edilerek biyopsi gereksinimini azaltma potansiyelinin değerlendirilmesi.

**Makale Başlığı**: Weill Cornell Medicine Launches Pioneering Clinical Trial Using PSMA-PET Imaging to Transform Prostate Cancer Surveillance

**Haberin Yayın Tarihi**: 9 Mayıs 2025

**Web References**:
– Dr. Timothy McClure Profile
– Dr. Mert Sabuncu Profile

**Resim Credits**: NewYork-Presbyterian

**Anahtar Kelimeler**:
Prostat kanseri, PSMA-PET CT, aktif gözetim, biyopsi azaltma, moleküler görüntüleme, klinik denemeler, makine öğrenmesi, yapay zeka algoritmaları, sağlık inovasyonu, tanısal görüntüleme