Sant Pau’nun Yeni CAR-T Terapisi Refrakter Lenfoma Tedavisinde Ümit Veriyor

İmmünoterapi alanında önemli bir dönüm noktası yaşandı. Barselona’daki Sant Pau Araştırma Enstitüsü (IR Sant Pau), Hospital de Sant Pau ve Josep Carreras Lösemi Araştırma Enstitüsü iş birliğiyle geliştirilen HSP-CAR30 adı verilen yeni nesil CAR-T hücre terapisi, relaps-refrakter CD30-pozitif lenfomalarda önemli başarılar elde etti. “Blood” dergisinde yayımlanan faz I klinik araştırma verileri, bu tedavinin hem etkinlik hem de güvenlik açısından güçlü bir profil çizdiğini gösteriyor. Özellikle, HSP-CAR30’un bellek T hücre popülasyonlarını artırması, hastalarda kalıcı remisyonların sağlanmasında kritik rol üstleniyor. Bu yenilikçi yaklaşım, tedaviye dirençli Hodgkin lenfoması ve diğer CD30+ lenfoma türleri için uzun süredir beklenen umut ışığını doğuruyor.

CD30-pozitif lenfomalar, özellikle klasik Hodgkin lenfoması ve CD30 ekspresyonu gösteren T hücreli lenfomalarda, tedavi seçenekleri sınırlı kalıyordu. Standart kemoterapi ve radyoterapiye yanıtsız ya da nüksetmiş hastalarda geleneksel yaklaşım zorluklarla karşılaşıyor. CAR-T hücre tedavileri kanser immünoterapilerinde devrim yaratmış olsa da, CD30 hedefli uygulamalar sınırlı kalmış, çünkü verilen CAR-T hücrelerinin vücutta uzun süre kalamaması ve hastalıkların hızlıca tekrarlaması önemli engel teşkil etmişti. Alanındaki klinik veri eksikliği, bu problemli lenfoma grubunda gelişmelerin önünü kesmişti.

IR Sant Pau’daki araştırmacılar, bu zorlukları aşmak üzere ileri genetik mühendislik yöntemlerini kullanarak HSP-CAR30’u geliştirdiler. Bu özgün CAR-T konstruktu, CD30 molekülü üzerindeki daha stabil ve bağışıklık kaçışını engelleyen bir epitopu hedef alıyor. Yapısal biyoloji çalışmaları, önceki terapilerde neden başarısızlık yaşandığını ayrıntılı olarak ortaya koymuş ve bu bilgi, HSP-CAR30 tasarımına rehberlik etmiş. Böylece tedaviye direnç gösteren hastalar için yeni, etkili bir silah yaratılmış oldu.

Faz I klinik çalışma, relaps ya da refrakter klasik Hodgkin lenfoması ya da CD30-pozitif T hücre lenfoması hastalarından oluşan on kişilik bir grubu içeriyor. Sonuçlar dikkat çekiciydi: Hastaların tamamında (yüzde 100) yanıt oranı saptandı ve bunların yarısı tam remisyona ulaştı. Bu başarının temelinde, HSP-CAR30’un güçlü antitümör etkisi ve etkili T hücre çoğalması yatıyor. Lider araştırmacı Dr. Javier Briones, elde edilen sonuçların literatürde öncü nitelikte olduğunu belirterek, bu tedavinin immün aracılı tümör baskılamasında yeni standartlar oluşturabileceğini vurguladı.

Etkinliğin yanında yanıtların dayanıklılığı da önem taşıyor. Hastaların yüzde 60’ı, ortalama 34 ay süren takipte hastalıksız kalmayı başarırken, bu uzun süren remisyonun temelinde uzun ömürlü bellek T hücrelerinin varlığı bulunuyor. Merkez bellek (TCM) ve kök hücre benzeri bellek (TSCM-benzeri) T hücre alt tipleri, immün sistemin uzun vadeli gözetimini sağlıyor. Ek olarak, bir yıldan uzun süre HSP-CAR30+ hücreler çoğunluk hastaların kanında gözlemlendi. Bu kalıcılık, önceki CAR-T tedavi modalitelerinde karşılaşılan erken hücresel tükenmeyi önemli ölçüde azaltıyor.

Güvenlik açısından da HSP-CAR30 umut verici bir profil sergiledi. Hastaların büyük çoğunluğunda yalnızca hafif (1. derece) sitokin salınım sendromu (CRS) yaşandı ve nörotoksisite gibi ciddi yan etkiler gözlenmedi. Yan etkilerin minimum düzeyde olması, ilaç dozunun artırılabilmesine ve riskli hasta gruplarında bile güvenle uygulanabilmesine olanak sağlıyor. Bu durum, ileri düzey klinik uygulamalar için son derece kritik bir gelişme olarak kabul ediliyor.

Tedavinin başarısında yenilikçi hücre üretim süreci önemli rol oynuyor. Dış ortamda (ex vivo) T hücrelerinin çoğaltılması aşamasında IL-7, IL-15 ve IL-21 interlökinlerinin eşzamanlı kullanımı, daha az farklılaşmış ve daha dayanıklı bellek T hücrelerinin üretilmesini sağlıyor. Bu sitokin kokteyli, terapötik hücrelerin hem proliferasyon kapasitesini hem de uzun ömürlülüğünü artırarak tedavi etkinliğini uzatıyor. Böylece, HSP-CAR30 uygulaması, bağışıklık sisteminin zayıflamasına ve hücrelerin aşırı yorgunluğa uğramasına karşı da önlem sunuyor.

HSP-CAR30’un hedef aldığı epitopun seçimi de özgün bir başarıdır. Daha önce kullanılan CD30 dış örtü bölgeleri, tümör hücreleri tarafından bırakılabilir (shed) yapılar içerirken, bu strateji tedavinin başarısını baltalamaktaydı. HSP-CAR30, yapısal biyoloji temelli çalışmalardan elde edilen bilgiler ışığında, sabit ve yıkıma dirençli bir CD30 epitopunu hedef alarak böylece tümörün kaçış mekanizmasını etkisiz kıldı.

Araştırmanın ilerleyen safhalarında, faz II verileri de umut veren tabloyu ortaya koyuyor. Genişletilmiş hasta sayısı 42’ye çıkmış ve ön analizlerde yüzde 55’in üzerinde tam remisyon oranları rapor edilmiş. Bu verilere dayanarak, HSP-CAR30’un geniş çaplı ve farklı hasta gruplarında da benzer başarıları tekrarlayacağı öngörülüyor. Faz II çalışmalarının sonuçları, gelecek dönemde bu tedavinin standart bakım paradigması haline gelmesi yönünde önemli bir yol haritası sunuyor.

Uzmanlar bu gelişmeyi hematolojik onkolojide paradigma değiştiren bir yenilik olarak değerlendiriyor. Dr. Ana Caballero, tedavinin hem hızlı tümör yıkımı sağlaması hem de kalıcı immün bellek oluşturması açısından, konvansiyonel seçenekleri tüketmiş hasta gruplar için standart tedavi haline gelebileceğini belirtiyor. Ulusal ve uluslararası onkoloji çevrelerinden gelen olumlu değerlendirmeler, ürünün klinik uygulamaya girmesi konusunda büyük umut yaratıyor.

Teknoloji ve üretim kalitesi de projede başarının anahtar unsurları arasında. Üretim sorumlusu Dr. Laura Escribà, standartları yüksek tutan üretim protokolleri sayesinde CAR-T hücrelerinin işlevselliği, saflığı ve dayanıklılığının garanti edildiğini aktarıyor. Bu sayede, yüksek verimli ve güvenli üretilen HSP-CAR30 hücreleri, hastalar için ulaşılabilir, ölçeklenebilir tedavi opsiyonları oluşturuyor.

Projeye maddi ve altyapısal destek sağlayan Josep Carreras Vakfı ve Lösemi Araştırma Enstitüsü, Sant Pau’da ileri üretim ünitelerinin kurulmasını finanse etti. Ayrıca, La Marató de TV3, “La Caixa” Vakfı, Carlos III Sağlık Enstitüsü ve Avrupa Birliği gibi kurumların katkıları, araştırmanın hızla gelişmesine ve klinik aşamaya geçmesine olanak sağladı. Bu tür çok paydaşlı destek modelleri, akademik ve endüstriyel iş birliklerinin önemini bir kez daha gözler önüne serdi.

Sonuç olarak, HSP-CAR30; moleküler mühendislik, immunoloji ve klinik deneyimi birleştirerek CD30-pozitif refrakter lenfomalarda tedavi sınırlarını zorluyor. Daha az farklılaşmış ve uzun ömürlü bellek T hücreleri yaratan, tümörün kaçış yollarını bloke eden bu ileri yaklaşım, hastalar için yeni bir umut kapısı açıyor. Önümüzdeki dönemde yürütülecek büyük ölçekli çalışmalar, bu çığır açan tedavinin uzun dönem etkileri ve genel sağkalım üzerindeki katkısını netleştirecek.

—

**Araştırma Konusu**: İnsanlar
**Makale Başlığı**: HSP-CAR30 with a high proportion of less-differentiated T cells promotes durable responses in refractory CD30+ lymphoma
**Haberin Yayın Tarihi**: 29 Nisan 2025
**Web References**: http://dx.doi.org/10.1182/blood.2024026758
**Doi Referans**: 10.1182/blood.2024026758
**Anahtar Kelimeler**: Kanser tedavileri, T hücreli lenfoma, Klinik araştırmalar, Bellek T hücreleri, Klinik denemeler, Gen tedavisi, Kan hastalıkları, CAR-T hücre terapisi, CD30 hedefleme, Refrakter lenfoma tedavisi, Hematolojik onkoloji, Sant Pau Araştırma Enstitüsü