MR Görüntüleriyle Kanserlerde Lenfovasküler İnvazyonun Radyomik Analizi

Son yıllarda onkolojik tanı alanında yaşanan hızlı teknolojik gelişmeler, endometrium kanserinde lenfovasküler alan invazyonunun (LVSI) önceden teşhisinde çığır açan ilerlemeleri beraberinde getirdi. LVSI, tümörün agresifliğini, lenf nodu metastazı ve hastalığın nüks riskini belirlemede kritik bir biyobelirteç olarak kabul ediliyor. Geleneksel olarak LVSI teşhisi, cerrahi sonrası patolojik incelemeye bağlı kalırken; günümüzde non-invaziv, doğru tanı yöntemlerine duyulan ihtiyaç; yenilikçi görüntüleme teknikleriyle birleşen klinik veriler aracılığıyla karşılanmaya çalışılıyor. Son yapılan kapsamlı çalışma, multifaktöriyel manyetik rezonans görüntüleme (MRI) radyomik özelliklerinin klinik göstergelerle entegrasyonunun, endometrium kanseri evrelemesinde paradigmayı değiştirebileceğini ortaya koydu.

Endometrium kanseri, kadın genital kanserleri arasında en sık rastlanan türlerden biri olmaya devam ederken, LVSI’nin hastalık ilerleyişi ve hasta prognozu bakımından önemli bir gösterge olması klinik karar süreçlerinde belirleyici rol oynuyor. LVSI, tümörün çevresindeki lenfatik ve damar boşluklarına yayılarak lenf nodu metastazı ile mikro-metastatik yayılmanın artmasına yol açıyor ve bu da tedavi stratejilerinin karmaşıklığını artırıyor. Ancak LVSI tanısı, özellikle cerrahi sonrası patoloji incelemelerine bağlı kaldığından, tedavi kararlarında gecikmelere neden olabiliyor. Bu tıkanıklığı aşmak amacıyla yürütülen bu çalışmada, radyomik yaklaşım benimsenerek medikal görüntülerden yüksek boyutlu, niceliksel özelliklerin çıkarılması sağlandı ve böylece non-invaziv LVSI öngörüsü için yeni bir kapı aralandı.

Çalışmanın metodolojisi, Shandong İkinci Tıp Üniversitesi’ne bağlı iki merkezde preoperatif MRI çekilmiş 310 endometrium kanserli hastanın retrospektif verilerinin analizine dayanıyor. Hasta grupları, model geliştirme ve doğrulama süreçlerini desteklemek üzere eğitim ve validasyon kümeleri şeklinde ikiye ayrıldı. Araştırmacılar, tümör içi ve tümör çevresindeki (peritümöral) radyomik özellikleri ayrıntılı olarak çıkardı; böylece tümör dokusu içindeki doku yapısı, şekil özellikleri ve yoğunluk paterni gibi karmaşık nitelikler değerlendirildi. Bunun yanı sıra, tümör uzunluğu ve serum tümör belirteçleri gibi klinik parametreler de LVSI risk faktörleri açısından incelendi.

Lojistik regresyon analizleri sonucunda, gynekolojik malignitelerde bilinen tümör belirteci CA125 ile tümör uzunluğunun LVSI varlığını bağımsız olarak öngörebilen göstergeler olduğu tespit edildi. Bu bulgular, moleküler biyobelirteçlerin görüntüleme fenotipleri ile birleştirilmesinin tanısal doğruluğu artırmadaki önemini vurguladı. Araştırmada, klinik model, peritümöral radyomik model, tümör içi radyomik model, intratumoral-peritumoral kombine model ve klinik ile her iki radyomik bileşeni içeren kapsamlı bir entegre model olmak üzere beş farklı hesaplamalı model geliştirildi.

Bu karmaşık modeller arasında, klinik parametrelerle intratumoral ve peritumoral radyomik özelliklerin entegre edildiği model öne çıktı. Eğitim setinde 0,870, doğrulama setinde ise 0,818 alan altında eğri (AUC) değerleriyle LVSI pozitif ve negatif olgular arasında mükemmele yakın ayrım yapabildiği gözlemlendi. Bu güçlü performans, modelin klinik uygulamalara adapte edilme potansiyelini ortaya koyarken, cerrahi öncesi hastanın LVSI durumunu yüksek doğrulukla tahmin etme kabiliyetini işaret ediyor.

Modelin güvenilirliğini pekiştiren kalibrasyon eğrileri, tahmin edilen olasılıklarla gerçek klinik sonuçlar arasındaki uyumu net bir şekilde ortaya koydu. Ayrıca, karar eğrisi analizi modelin klinik faydasını gözler önüne serdi; bu, hasta bazlı karar süreçlerinde kanıta dayalı yaklaşımları destekleyerek tedavi planlamasının daha optimize edilmesini sağladı. Erken ve non-invaziv LVSI tanısı imkanı sunan bu model, kişiye özel tedavi stratejilerinin belirlenmesini, cerrahi aşamanın dikkatlice planlanmasını ve nihayetinde hasta prognozlarının iyileştirilmesini hedefliyor.

Teknik açıdan, çalışma ileri düzey görüntü analitiği ile klinik veri entegrasyonunun sinerjisini başarılı biçimde sergiliyor. Radyomik yaklaşım, radyolog gözünün algılayamayacağı kadar ince tümör heterojenitesini niceliksel olarak ortaya koyuyor. Tümör içi ve tümör çevresi verilerinin ikili bakış açısı, yalnızca tümörün kendine ait özelliklerini değil, aynı zamanda çevresindeki stromal ve vasküler yapının da dinamiklerini yansıtıyor. Bu kapsamlı perspektif, tümör biyolojisi ve invazyon mekanizmalarının daha iyi anlaşılmasına olanak vererek, LVSI tahmininde kritik bir rol üstleniyor.

Araştırmanın metodolojik titizliği dikkat çekici; model geliştirme aşamasında, aşırı öğrenmeyi (overfitting) önlemek için radyomik özelliklerde boyut azaltma teknikleri uygulandı ve farklı merkezlerden alınan verilerle model geçerliliği artırıldı. Çok merkezli veri kullanımı, tek merkezli çalışmaların sıkça karşılaştığı sınırlamaları gidererek bulguların genellenebilirliğini güçlendirdi. Ayrıca, nomogram aracılığıyla karmaşık hesaplamaların klinisyenler için sezgisel ve pratik hale getirilmesi, modelin kullanılabilirliğini ve anlaşılırlığını artıran önemli bir unsur oldu.

Bu çalışmanın sonuçları, endometrium kanseri tanı alanının ötesinde, onkolojik hassasiyet tıbbında non-invaziv görüntü biomarkerlarının klinik parametrelerle entegrasyonunun risk sınıflandırmayı nasıl iyileştirebileceğini ortaya koyuyor. Çok parametreli MRI dizilerinin radyomik analize dahil edilmesi, tümörün fonksiyonel ve anatomik özelliklerini bir araya getirerek tahmin doğruluğunu daha da artırıyor. Bu tür modeller, cerrahi evrenin yoğunlaştırılması veya adjuvan tedavilerin planlanmasında yüksek riskli hastaların seçilmesini mümkün kılarken, düşük risklilere gereksiz tedavilerden kaçınma fırsatı sunuyor.

Bununla birlikte, bu modellerin günlük klinik pratiğe entegrasyonu için farklı hasta popülasyonları ve MRI cihazları üzerinde geniş çaplı validasyon çalışmaları yapılması gerekmekte. Görüntüleme protokollerinin standardizasyonu ve radyomik özellik çıkarım yöntemlerinin tutarlılığının sağlanması, tekrarlanabilirlik açısından hayati öneme sahip. İlerleyen dönemde bu modellerin klinik karar alma süreçleri üzerindeki etkisini ve hasta sonuçlarını doğrudan ölçen prospektif çalışmalara ihtiyaç bulunuyor.

Sonuç olarak, bu çalışma, multifaktöriyel MRI radyomik özellikler ile klinik göstergelerin kombinasyonunu kullanarak endometrium kanserinde lenfovasküler alan invazyonunun non-invaziv ön tanısını başlatan öncü bir yaklaşım olarak öne çıkıyor. Geleneksel cerrahi sonrası patolojik yöntemlerin getirdiği zaman kaybını aşarak, kişiye özel preoperatif risk değerlendirilmesini mümkün kılıyor ve endometrium kanseri yönetiminde yeni bir dönemin temelini atıyor. Radyomik metodolojilerde yaşanan teknolojik gelişmeler devam ettikçe, bu entegratif modeller onkolojik hassasiyet tıbbının vazgeçilmez bir parçası haline gelecek ve kadın genital kanserlerinde yaşam süresi ve kalitesini artırmada önemli katkılar sağlayacaktır.

—

Araştırma Konusu: Endometrium kanserinde lenfovasküler alan invazyonunun preoperatif non-invaziv tahmini için multiparametrik MRI radyomik özelliklerle klinik göstergelerin entegrasyonu.

Makale Başlığı: Predictive value of models based on MRI radiomics and clinical indicators for lymphovascular space invasion in endometrial cancer

Web References: https://doi.org/10.1186/s12885-025-14217-6

Doi Referans: 10.1186/s12885-025-14217-6

Resim Credits: Scienmag.com

Anahtar Kelimeler: klinik göstergeler, endometrium kanseri, görüntüleme teknikleri, tümör agresifliği, lenf nodu metastazı, lenfovasküler alan invazyonu, MRI radyomik, multiparametrik MRI, non-invaziv tanı, prediktif görüntüleme, preoperatif değerlendirme, radyomik uygulamaları, hasta sonuçları