Sindirim Hastalıkları Haftası’nda Kanser Araştırmalarında Yeni Gelişmeler

2025 yılı Mayıs ayında düzenlenen Digestive Disease Week® (DDW) etkinliğinde sunulan araştırmalar, gastroenteroloji ve onkoloji alanlarında çığır açan gelişmeleri gözler önüne serdi. Yapay zeka, endoskopik teknikler ve kolon temizliği protokollerinde meydana gelen yenilikler, tıp dünyasında büyük yankı uyandırdı. DDW, her yıl olduğu gibi bu sene de araştırmacıları, klinisyenleri ve akademisyenleri bir araya getirerek gastroenteroloji, hepatoloji, endoskopi ve gastrointestinal cerrahideki en son gelişmelerin paylaşılmasına ev sahipliği yaptı. Toplamda yaklaşık 6.000 bildiri sunulan etkinlikte, kanser bakımından hasta iletişimine ve prosedürel verimliliğe kadar birçok önemli konu ele alındı.

Özellikle yapay zekanın (YZ) gastrointestinal kanser hastalarıyla iletişimdeki rolü araştırmaların odağındaydı. Büyük dil modeli ChatGPT’nin, gerçek hasta sorularına yanıt verirken, alanında uzman onkologları geride bıraktığı belirlendi. Reddit’in AskDocs forumundan alınan hasta soruları üzerinden yürütülen çalışmada, 12 kayıtlı onkolog tarafından yapay zeka ve hekim cevapları kalite, empati ve anlaşılabilirlik açısından değerlendirildi. Sonuçlar, ChatGPT’nin yanıtlarının %80 oranında tercih edildiğini ve hem bilgi yoğunluğu hem de empatik yaklaşımda insan doktorlara göre üstünlük sağladığını gösterdi.

Çalışmanın metodolojisi, kalite ve empati gibi kriterlerin detaylı şekilde incelenmesini içeriyordu. Yapay zeka cevaplarının %80’i yüksek kalitede kabul edilirken, insan doktor cevaplarında bu oran sadece %35 olarak kayıtlara geçti. Empati skorlarında da benzer tablo vardı; YZ cevaplarının %82’si empatik bulunurken, hekim cevaplarında bu oran %18’de kaldı. Bununla birlikte, Flesch Reading Ease Skoru ile yapılan dil anlaşılabilirliği ölçümünde yapay zekanın yanıtları biraz daha zor anlaşılıyor olarak değerlendirildi. Bu da demek oluyor ki, YZ hem karmaşık tıbbi bilgiler hem de destekleyici söylem sunuyor ancak farklı hasta gruplarına erişilebilirliği artırmak için içeriklerin sadeleştirilmesi gerekiyor.

Benign kolorektal poliplerin tedavisinde de önemli gelişmeler dikkat çekti. Polip tespiti sonrası geleneksel olarak tercih edilen cerrahi yöntemlerin yerini, daha az invaziv endoskopik polipektomi teknikleri almaya başladı. 2015-2023 yılları arasında 1 milyonun üzerinde hasta verisi incelendiğinde, endoskopik polip çıkarma oranlarının yaklaşık üç kat arttığı görüldü; %0,26’dan %0,67’ye yükselirken cerrahi müdahalelerin oranı da %0,45’ten %0,35’e düştü. Bu eğilim, hastalara daha güvenli ve hızlı iyileşme imkanı sunan minimal invaziv yaklaşımların benimsenmesinin göstergesi oldu.

Büyük ölçekli bu gözlemsel analiz, endoskopik tedavi artışı ile ciddi komplikasyonların azaldığını ve 30 günlük ölüm oranlarında ciddi düşüş yaşandığını ortaya koydu. Elde edilen veriler, teknik gelişmelerin klinik sonuçlar üzerinde doğrudan olumlu etkisini doğruladı. Bu doğrultuda, endoskopik yöntemlerin uzmanlık alanında yaygınlaştırılması, sonraki yıllarda cerrahi girişimlerin yerini daha çok alabilir. Yeni kılavuzların bu alandaki öncü etkisi, hastaların ameliyata bağlı morbiditeden korunmasını sağlayabilir.

Kolonoskopi hazırlık protokolleri konusunda ise, uzun süredir uygulanan açlık kuralı sorgulandı. Yaygın kabul görmüş öneriler, kolon temizliği ve aspirasyon riskinin azaltılması için işlemin öncesindeki saatlerde kesinlikle besin almamayı içeriyor. Fakat 525 hastanın katıldığı randomize kontrollü bir çalışmada, kolon temizliği için polietilen glikol hazırlığı öncesi düşük lifli bir öğünün iki saat önce tüketilmesinin, açlık durumundaki hastalarla neredeyse aynı başarıyla sonuçlandığı tespit edildi. Müthiş bir şekilde %81,4 olan hazırlık kalitesi, tamamen aç kalmaya dayalı %83,6 oranına çok yakındı.

Çalışmada, besin alan ve aç kalan gruplar arasında hasta konforu ve hazırlığa uyum açısından fark görülmedi. Bu da, kolonoskopi öncesi beslenme kısıtlamalarının esnetilmesi ve hastanın deneyimini iyileştirirken, prosedür etkinliğini bozmamanın mümkün olduğunu gösterdi. Böyle bir değişiklik, hasta uyumunu artırarak tüm kolonoskopi taramalarının katılım oranının yükselmesine katkıda bulunabilir. Klinik pratiğe bu esnek yaklaşımın benimsetilmesi, hazırlık protokollerinde devrim niteliğinde bir adım olabilir.

Bu çok yönlü araştırma raporları, gastrointestinal sağlık hizmetlerinin birçok alanını etkiliyor. Yapay zeka çalışması, kompleks ve duygusal destek gerektiren onkoloji iletişiminde, gelişmiş dil modellerinin yardımcı bir rol üstlenebileceğini gösterirken; endoskopik uygulamalarda minimal invaziv işlemlerin yükselişi hastaların güvenliği ve yaşam kalitesi açısından olumlu sonuçlar ortaya koyuyor. Kolonoskopi hazırlığında ise uzun süredir değişmez sayılan kuralların yeniden değerlendirilmesi, standart bakım protokollerinin sürekli gelişimini yansıtıyor.

Digestive Disease Week®, bu sayede yenilikçi araştırmaların yer bulduğu ve geleneksel tedavi yaklaşımlarının sorgulandığı önemli bir platform olmayı sürdürüyor. Yapay zeka teknolojileri ile klinik gastroenteroloji ve cerrahideki optimizasyon tekniklerinin buluştuğu bu etkinlik, tıp alanında geleceğe yönelik umut verici işaretleri temsil ediyor. Gelecek hedef, bu bilimsel verilerin gerçek dünya uygulamalarına aktarılması ve hasta bakımına entegre edilerek etkilerinin maksimize edilmesi.

Özetle DDW 2025, gastrointestinal kanser bakımı, prosedürel güvenlik ve hasta iletişiminde dönüştürücü araştırmaları ön plana çıkardı. Yapay zeka destekli hasta iletişimi, minimal invaziv endoskopik teknikler ve kolaylaştırılmış kolon temizliği protokolleri, hasta yolculuğunun her aşamasında olumlu sonuçlar vaat ediyor. Klinik uygulayıcılar ve araştırmacıların bu yenilikleri sindirip, yaygınlaştırması ile onkoloji ve gastroenteroloji alanındaki mevcut standartlar baştan yazılabilir.

Bu yılın özellikle kanser odaklı gastroenteroloji araştırmaları, erken teşhisi güçlendirme, aracı girişimlerin zararlarını azaltma ve empatik iletişimi artırma hedefleriyle örtüşüyor. Yapay zeka ile klinik yeniliklerin buluşması, tıbbi gelişim için gerekli ilerlemeyi simgeliyor. Hekimler, teknoloji geliştiricileri ve sağlık politikası yapıcılarının ortak çabası, bu verilerin hastalar tarafından erişilebilir ve faydalı hale getirilmesini sağlamak olacak.

Kısaca, Digestive Disease Week® 2025, yapay zeka, minimal invaziv tedavi ve esnek kolon temizliği rejimleri konularında devrimsel araştırmaları öne çıkararak, gastrointestinal tıp ve onkoloji alanlarındaki geleceği şekillendiriyor. Medikal camia, bu yeniliklerin doğrulanması ve yaygın kullanımıyla daha etkili hasta bakım modellerine ulaşılmasını bekliyor.

—

Araştırma Konusu: Artificial intelligence in patient communication, endoscopic management of benign colorectal polyps, and colonoscopy preparation protocols
Makale Başlığı: AI Outperforms Physicians in GI Cancer Communication as Endoscopic Techniques and Prep Protocols Evolve: Highlights from Digestive Disease Week® 2025
Haberin Yayın Tarihi: May 6, 2025
Web References: https://ddw.org/www.ddw.org
Anahtar Kelimeler: Kanser, Gastroenteroloji, Kolon kanseri, Kanser taraması, Yapay zeka, Kolorektal kanser