Radyoiyot Tedavisinin Diferansiye Tiroid Kanseri Sağkalımına Etkisi

Son yıllarda diferansiye tiroid kanseri yönetiminde cerrahi sonrasında uygulanan radyoaktif iyot (RAI) tedavisinin rolü, özellikle düşük ve orta risk grubundaki hastalar için tartışma konusu olmaya devam ediyordu. Ancak, Nisan 2025’te The Journal of Nuclear Medicine’da yayımlanan önemli bir retrospektif çalışmanın sonuçları, bu tartışmalara yeni bir perspektif kazandırdı. Ulusal çapta güçlü ve geniş kapsamlı bir veri kaynağı olan SEER (Surveillance, Epidemiology, and End Results) veritabanından elde edilen 101.000’den fazla hasta verisi üzerinden gerçekleştirilen analiz, farklı histolojik alt tipler ve nüks risk kategorileri temelinde yapılan ayrıntılı incelemelerle RAI tedavisinin uzun vadeli sağkalım üzerindeki etkilerini ortaya koydu. Bu çalışma, radyoaktif iyot tedavisinin sadece yüksek riskli hastalarda değil, aynı zamanda düşük ve orta risk kategorilerinde de sağkalımı artırdığını göstererek mevcut klinik yaklaşımlarda paradigma değişikliğine zemin hazırlıyor.

Çalışmada, tiroid kanseri hastaları histolojik açıdan klasik papiller tiroid kanseri (PTC), agresif papiller varyantlar, folliküler tiroid kanseri (FTC) ve minimal invaziv folliküler tiroid kanseri olarak sınıflandırıldı. Ayrıca, hastalar nüks riski açısından çok düşük, düşük, orta ve yüksek risk gruplarına ayrılarak tedavinin etkileri detaylı biçimde incelendi. Bu tür ayrıntılı risk ve histoloji bazlı sınıflandırma, tedavinin hangi hasta gruplarında ne derece fayda sağladığını göstermek açısından kritik önemdeydi. Analizler, radyoaktif iyot tedavisinin hemen hemen tüm alt gruplarda sağkalımı pozitif etkilediğini ortaya koydu.

Özellikle yüksek riskli diferansiye tiroid kanseri grubundaki hastalarda, RAI tedavisinin göreceli sağkalımı yüzde 30,9 oranında artırdığı gözlendi. Bu bulgu, mevcut literatürde güçlü bir şekilde desteklenen yüksek risk hastalarına yönelik RAI kullanımının önemini kesin biçimde doğruladı. Ancak daha dikkat çekici olan, düşük ve orta riskli hastalarda da sağkalımın anlamlı ve tutarlı oranda iyiye gitmesiydi. Klasik papiller tiroid kanseri olan ve daha büyük tümör boyutlarına veya lenf nodu metastazlarına sahip hastalarda, 10 yıllık göreceli sağkalım oranları radyoaktif iyot ile %1,3 ila %2,0 arasında artış gösterdi. Düşük risk minimal invaziv FTC hastalarında bile sağkalımda olumlu bir eğilim saptandı. Bu durum, RAI tedavisinin geleneksel sınırlarının ötesinde kapasitesine işaret ediyor.

Radyoaktif iyot tedavisinin mekanizması, tiroid dokusunun iyot alımını doğal olarak gerçekleştirmesi prensibine dayanıyor. Cerrahi sonrası geride kalabilecek mikrometastazlar veya rezidüel tiroid hücreleri, iyotun radyoaktif formu aracılığıyla hedeflenerek yok ediliyor. Bu hedefe yönelik radyasyon, nüksü önlemeye ve zaman içinde hastalığı kontrol altında tutmaya yarayan kritik bir terapötik unsur oluşturuyor. Yüksek risk hastalarında standart yaklaşım haline gelmiş olmakla birlikte, farklı risk kategorilerindeki hastaların heterojen biyolojisi nedeniyle RAI’nin kullanımı konusunda fikir ayrılıkları bulunmaktaydı. Yeni çalışma, farklı histolojik alt tipler ve risk kategorilerinin etkisini birlikte değerlendirerek alanında anlamlı bir boşluğu doldurdu.

Çalışmanın bir diğer dikkat çekici özelliği, RAI tedavisinin hiçbir hasta grubunda sağkalım üzerinde olumsuz bir etkisinin görülmemesi oldu. Bu durum, tedavinin güvenlik profili ve risk-fayda değerlendirmeleri açısından önemli bir güvence sunuyor. Ayrıca, sağkalım avantajlarının özellikle tedaviden yaklaşık sekiz yıl sonra belirginleşmesi, tiroid kanseri takibinde uzun dönem izlem ve takip stratejilerinin önemine işaret ediyor. Bu bulgu, klinik araştırmalarda kısa dönem sonuçlara kıyasla uzun süreli verinin hayati olduğunu gösteriyor.

Alman Üniversitesi Hastanesi Köln’den nükleer tıp uzmanı Dr. Henning Weis, çalışma ile ilgili yaptığı açıklamada, SEER gibi büyük ölçekli gerçek dünya verilerinin randomize kontrollü çalışmaların zor olduğu durumlarda klinik karar verme süreçlerinde büyük öneme sahip olduğunun altını çizdi. Differansiye tiroid kanserinin yavaş seyirli yapısı nedeniyle uzun vadeli sağkalım verilerinin elde edilmesinin zor olduğunu belirten Dr. Weis, bu tür kapsamlı çalışmaların klinisyenlere güçlü bir kanıt tabanı sağladığını ifade etti.

Çalışmada birlikte yer alan Profesör Matthias Schmidt ise, on yıla yakın süredir üzerinde çalışmalar yapılan tiroid kanseri tedavi rehberleri geliştirme sürecinin bu araştırmayla güçlendiğini belirtti. Kendisi, analizlerin özellikle çeşitli hasta gruplarında RAI tedavisinin sağkalıma olan etkisi konusunda somut kanıt sunduğunu ve bu sayede nükleer tıp ile endokrinoloji alanındaki uzmanların kişiselleştirilmiş tedavi stratejileri oluşturabilme becerilerini artırdığına dikkat çekti. Schmidt, hastaya özel değerlendirmenin önemine vurgu yaparak, bu araştırmanın klinik uygulamalara doğrudan yansıyacağını kaydetti.

Radyoaktif iyot tedavisinin bilinen bir diğer faydası, özellikle yüksek riskli diferansiye tiroid kanserlerinde nüks oranlarını önemli ölçüde azaltmasıdır. Yeni çalışma, sağkalım oranlarındaki olumlu değişimlerle birlikte bu etkinin iki alanda da tedavi başarısı anlamına geldiğini gösterdi. Bu da RAI tedavisinin hem hastalığın kontrolü hem de ölüm oranlarının düşürülmesinde rolünü pekiştiriyor. Ayrıca, düşük ve orta risk gruplarındaki hastalarda RAI tedavisinin yeniden değerlendirilmesi gerektiği fikrini kuvvetlendirerek tedavi paradigmasında bir kaymanın önünü açıyor.

Her ne kadar bu araştırmanın retrospektif yapısı ve kayıt verilerine dayanması bazı kısıtlamalar getirse de, geniş örneklem büyüklüğü ve metodolojik titizlik çalışmanın sağlamlığına katkı sağladı. Öte yandan, moleküler ve genetik profil analizlerinin klinik parametrelerle birlikte değerlendirilmesinin önümüzdeki dönemde hastaya özgü terapi yaklaşımlarını daha da geliştireceği öngörülüyor. Bu bağlamda, yeni araştırmaların diferansiye tiroid kanseri tedavisinin geleceğinde önemli rol üstleneceği belirtiliyor.

Sonuç olarak, bu kapsamlı çalışma, cerrahi sonrası radyoaktif iyot tedavisinin papiller ve folliküler tiroid kanseri hastalarında farklı histolojik alt tiplerde ve risk kategorilerinde uzun vadeli göreceli sağkalımı anlamlı biçimde artırdığını ortaya koydu. Bu bulgular, özellikle düşük ve orta risk grubundaki hastaların yönetiminde mevcut tedavi yaklaşımlarını sorgulatarak klinik pratiğe yön verme potansiyeline sahip. Tedavi faydasını maksimize ederken aşırı tedaviden kaçınma prensibi doğrultusunda ilerlemek gerektiği vurgulansa da, RAI tedavisinin tiroid kanseri alanındaki yerinin güçlendiği kesinleşti.

—

Araştırma Konusu: Radyoaktif iyot tedavisinin diferansiye tiroid kanseri hastalarında histolojik alt tipler ve nüks risk kategorilerine göre uzun vadeli göreceli sağkalım üzerindeki etkisi.

Makale Başlığı: Impact of Radioactive Iodine Treatment on Long-Term Relative Survival in Patients with Papillary and Follicular Thyroid Cancer: A SEER-Based Study Covering Histologic Subtypes and Recurrence Risk Categories

Haberin Yayın Tarihi: 1 Nisan 2025

Doi Referans: Weis H, Weindler J, Schmidt K, Drzezga A, Schmidt M, Hellmich M. Impact of Radioactive Iodine Treatment on Long-Term Relative Survival in Patients with Papillary and Follicular Thyroid Cancer: A SEER-Based Study Covering Histologic Subtypes and Recurrence Risk Categories. J Nucl Med. 2025 Apr; (Epub ahead of print).

Resim Credits: Henning Weis, PhD, MD, ve Prof. Matthias Schmidt, MD, FEBNM, Department of Nuclear Medicine, University Hospital of Cologne.

Anahtar Kelimeler: Tiroid kanseri, Radyoaktif iyot tedavisi, Diferansiye tiroid kanseri, Papiller tiroid kanseri, Folliküler tiroid kanseri, Göreceli sağkalım, SEER veritabanı, Nükleer tıp, Kanser tedavisi, Hassas tıp, Endokrin onkoloji, Radyoaktif iyot, Uzun dönem sağkalım