PRMT5 Ekspresyonu Kolon Kanserinde Kemoterapi Başarısını Öngörür

Kolon kanseri tedavisinde kişiselleştirilmiş yaklaşımlar giderek önem kazanırken, protein biyobelirteçlerinin önemi de artmaktadır. Çinli araştırmacıların yaptığı yeni bir çalışma, Protein Arginin Metiltransferaz 5’in (PRMT5) kolon kanseri tedavisindeki rolüne ışık tutuyor. BMC Cancer dergisinde yayımlanan bu dönüm noktası niteliğindeki araştırmada, PRMT5 ifadesinin cerrahi sonrası verilen kemoterapi sonuçlarıyla anlamlı şekilde ilişkili olduğu ortaya kondu. Bu bulgu, PRMT5’in hastaların kemoterapiye yanıtını öngörebilecek kritik bir prognostik biyobelirteç olabileceğini gösteriyor.

Kolon kanseri, dünya genelinde yaygın görülmekte olan kötü huylu tümörlerden biridir. Cerrahi müdahale, hastalar için genellikle tedavi sürecinin vazgeçilmez başlangıcıdır ve birçok vakada tamamen iyileştirici olabilmektedir. Ancak cerrahi başarılı olsa da nüks riski yüksek olduğundan, ameliyat sonrası adjuvan kemoterapi uygulaması gerekmektedir. Fakat kemoterapinin tüm hastalarda aynı başarıyı göstermemesi, tedavi kararlarını yönlendirecek güvenilir belirteçlerin ihtiyaç duyulduğunu ortaya koymaktadır. İşte bu noktada PRMT5 üzerinde yoğunlaşan çalışma, kolon kanserinde kemoterapi etkinliğini tahmin etme konusunda önemli bir boşluğu doldurmayı amaçladı.

Araştırma ekibi, Lu ve arkadaşları liderliğinde, 199 kolon kanseri hastasından hem tümör hem de çevresindeki normal dokulardan alınan örneklerde PRMT5 protein seviyelerini immünohistokimya (IHC) yöntemiyle değerlendirdi. Bu teknik, PRMT5’in hem lokalizasyonunu hem de miktarını kesin ve yüksek detaylı şekilde incelemeye olanak sağladı. Elde edilen sonuçlar, tümör dokularında PRMT5’in belirgin şekilde aşırı eksprese edildiğini gösterdi; bu da protein düzeylerinin normal çevre dokulardan bariz biçimde farklı olduğunu ortaya koydu.

Yaptıkları detaylı analizlerde, PRMT5 artışının hasta yaşı, cinsiyeti, tümörün lokalizasyonu, farklılaşma derecesi, TNM evresi, damar invazyonu ve mikrosatellit stabilitesi gibi klinik-patolojik parametrelerden bağımsız olduğu tespit edildi. Bu durum, PRMT5’in kolon kanseri biyolojisinde evrensel bir rol oynayabileceğine işaret etmektedir. Bununla birlikte, en dikkat çekici ve klinik anlam taşıyan bulgu, adjuvan kemoterapi alan hastalar arasında PRMT5 yüksek eksprese edilen grupta 5 yıllık hastalıksız sağkalım oranının %50’ye düşerken, düşük eksprese edenlerde bu oran %67,2 olarak hesaplandı. Aradaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulundu (p=0,039).

Önemli bir ayrıntı olarak, kemoterapi almayan hastalar grubunda PRMT5 seviyeleri ile sağkalım arasında herhangi bir ilişki saptanmaması, PRMT5’in genel bir prognostik faktör olmadığını, daha çok kemoterapiye özgü bir prediktif belirteç olduğunu göstermektedir. Bu detay, PRMT5’in kemoterapötik mekanizmalarla doğrudan etkileşime girdiğini ve kanser hücrelerinin ilaçlara karşı direncinde rol oynayabileceğini düşündürmektedir. Bu mekanizmanın derinlemesine araştırılması, hedefe yönelik yeni tedavi stratejileri geliştirmek adına önem taşımaktadır.

Çok değişkenli analizlerde, PRMT5 ifadesi nodal tutulum (N evresi) ve mikrosatellit durumu gibi bilinen risk faktörleriyle birlikte bağımsız bir kötü prognoz belirleyicisi olarak ortaya çıktı. Bu sayede cerrahi sonrası hastaların hangi grupta yer aldığını belirlemek çok daha kesin hale geldi. Bu gelişme, klinik uygulamada hastaların tedavi yönetimini optimize etmek açısından yeni bir biyokimyasal eksen sunmaktadır ve tedavi kararlarının kişiselleştirilmesine katkı sağlayacaktır.

Moleküler düzeyde, PRMT5 esas olarak histonlar ve diğer proteinler üzerindeki arginin kalıntılarını metilleyen bir metiltransferazdır. Böylece kromatin yapısı ve gen transkripsiyonu düzenlenir. PRMT5’in anormal aktivitesi kanserin temel halleri olan proliferasyonun sürdürülebilirliği, büyüme baskılayıcı mekanizmaların aşılması ve genetik instabilitenin artmasında rol oynamaktadır. Kolon kanserindeki yüksek PRMT5 ifadesi, tümörün agresif ve epigenetik açıdan değişmiş bir fenotipe sahip olduğunu da gösterir.

Cerrahi sonrası uygulanan adjuvan kemoterapi genellikle floropirimidin ve oksaliplatin gibi hızlı çoğalan hücreleri hedef alan ilaçlardan oluşur. PRMT5’in gen ekspresyonunu modüle etmesi, bu ilaçların hücre öldürücü etkisini engelleyebilir. Hipotezlerden biri, yüksek PRMT5 ifadesinin DNA onarımı veya anti-apoptotik sinyal yollarını güçlendirmesi, böylece kemoterapiye direnç geliştirilmesi yönündedir. Bu durum hastaların tedavi yanıtını olumsuz etkileyebilir.

Araştırmanın sonucunda PRMT5 testinin ameliyat sonrası rutin patolojik değerlendirmeye dahil edilmesi önerilmektedir. Bu yaklaşım, kemoterapi alacak hastaların direnç riski yüksek gruplarını önceden belirleyerek, tedavide daha uygun alternatiflere veya PRMT5 inhibitörlerinin klinik çalışmalarda kullanımı gibi yenilikçi stratejilere yönlendirilme imkanı sunacaktır. PRMT5’in sadece kemoterapi alan hastalarda etkili bir belirteç olması, bu proteinin kanser biyolojisinde spesifik bir rolü olduğunu ve tedaviye özgü biyobelirteç olarak kullanılabileceğini desteklemektedir.

Araştırmanın retrospektif doğası ve immünohistokimya ile yapılan değerlendirme kısıtlamaları olsa da, veriler ileriye yönelik çalışmalar için sağlam bir temel oluşturuyor. Gelecekte yapılacak prospektif ve çok merkezli klinik araştırmalarla PRMT5’in moleküler işlevleri ve kemoterapi ilaçlarıyla olan etkileşimleri daha iyi anlaşılabilir. Bu sayede daha etkin ve hedefe yönelik tedavi protokolleri geliştirilebilir. PRMT5 inhibitörleri üzerine devam eden preklinik çalışmalar, bu enzim hedeflenerek hem tümör büyümesinin önlenmesi hem de kemoterapi duyarlılığının artırılması açısından umut vaat etmektedir.

Klinik pratiğe entegrasyonuyla PRMT5 ifadesi, kolon kanserinde kişiselleştirilmiş onkolojik yaklaşımların hız kazanmasını sağlayacaktır. Bu strateji sayesinde hem gereksiz toksisite riskleri azaltılabilir hem de hastalara sağkalımı artıran en uygun tedavi seçeneği sunulabilir. Günümüzde onkolojide artan moleküler bilgi birikimi kullanılarak hastalara özgü tedavi yönetimi hedeflenmekte, PRMT5 biyobelirteci de bu hedef doğrultusunda önemli bir kilometre taşını temsil etmektedir.

PRMT5’in kolon kanseri dışında lenfoma, akciğer kanseri ve glioblastom gibi farklı tümörlerde de rol oynadığı bilinmektedir. Bu durum, PRMT5’i evrensel veya kanser türüne özgü bir biyobelirteç olarak potansiyel kılmaktadır. Multi-tümör biyobelirteç panelleri ve kombinasyon tedavi stratejileri geliştirilirken PRMT5’in etkilerinin ayrıntılı incelenmesi, onkoloji alanında geniş perspektifte yenilikler getirebilir.

Özetle, Lu ve çalışma arkadaşlarının yaptığı bu araştırma, kolon kanserinde PRMT5 ekspresyonunun kemoterapi sonrası hasta sonuçlarını etkileyen önemli bir parametre olduğunu bilim dünyasına kanıtlamıştır. Bu genetik ve epigenetik bilgi birikimi, gelecekte klinik karar alma süreçlerinde daha akıllı ve bireye özel tedavi seçimlerine zemin hazırlayarak hastaların yaşam süresini ve yaşam kalitesini artırma potansiyeli taşımaktadır.

Araştırma Konusu: Protein arginin metiltransferaz 5 (PRMT5) ekspresyonunun kolon kanseri hastalarında cerrahi sonrası kemoterapi sonuçlarını öngörmedeki rolü.

Makale Başlığı: The expression of PRMT5 is associated with postoperative chemotherapeutic outcome in colon cancer.

Web References: https://doi.org/10.1186/s12885-025-14161-5

Doi Referans: https://doi.org/10.1186/s12885-025-14161-5

Resim Credits: Scienmag.com

Anahtar Kelimeler: PRMT5, kolon kanseri, adjuvan kemoterapi, biyobelirteç, hastalıksız sağkalım, immünohistokimya, kişiselleştirilmiş tıp, epigenetik, kemorezistans