Daratumumabın Fiziksel Fonksiyonu Azalmış Kanser Hastalarında Yaşam Süresini Uzattığı Belirlendi

İleri evre multiple miyelom hastalarında tedavi başarısını öngörmede hasta kaynaklı fiziksel fonksiyon değerlendirmesi, daratumumab tedavisinin etkinliğine ışık tutuyor. Yeni yayınlanan ve Avrupa Hematoloji Dergisi’nde yer alan kapsamlı bir çalışma, hastaların kendilerine ait fiziksel fonksiyon bildirimlerinin, klinisyenlerin geleneksel değerlendirmelerini geride bırakarak hayati sonuçları öngörmede daha güçlü olduğunu ortaya koydu. Bu bulgu, onkoloji kliniklerinde bireyselleştirilmiş tedavi süreçlerinin yeniden şekillenmesine zemin hazırlıyor. Özellikle daratumumab içeren tedavi rejimlerinde, tedavi öncesi hastanın fizyolojik fonksiyonlarına duyarlı yaklaşımın tedavi başarısını artırdığı anlaşıldı.

Çalışma, MAIA, POLLUX ve CASTOR isimli üç büyük randomize kontrollü klinik deneyden elde edilen 1.804 hasta verisinin bir araya getirilmesiyle gerçekleştirildi. Hastaların medyan yaşı 66 olup, yaklaşık yarısı daratumumab içeren tedavi almaktaydı. Diğer yarısı ise bu monoklonal antikoru içermeyen farklı tedavilere tabi tutuldu. Tedavi başlama öncesinde tüm hastalar, yürüyüş, giyinme ve temel kişisel bakım gibi günlük yaşam aktivitelerini ölçen standartlaştırılmış bir anketi tamamladı. Böylece, subjektif fiziksel fonksiyon skorları elde edilerek hastanın kendi deneyimi temelinde durum bildirimi sağlandı.

Analizler, tedavi öncesi bildirilen düşük fiziksel fonksiyonun, daratumumab alan hastalar arasında hayatta kalma ve hastalığın ilerleyişinin önlenmesinde belirgin bir avantaj sunduğunu gösterdi. Fiziksel fonksiyonları kötü olan hastalar, daratumumab içeren tedavilerden faydalandıklarında toplam mortalite riskinde %47, hastalık ilerleme riskinde ise %66 azalma yaşadı. Elde edilen risk oranları sırasıyla 0,53 ve 0,34 olarak kaydedildi. Bu bulgular, yoğun fiziksel kısıtlamalarla mücadele eden multiple miyelom hastalarının bu tedaviden büyük ölçüde yararlanabileceğini ortaya koydu.

Diğer yandan, daha iyi fiziksel fonksiyon bildiren hastalarda daratumumabın sağladığı fayda görece sınırlı kaldı. Bu fiziksel açıdan güçlü grup için tedavi, ölüm riskini ancak %14 oranında azalttı ve bu sonuç istatistiksel anlamlılık taşımadı. Ancak hastalık ilerlemesi riski %47 azalma gösterdi. Bu farklılıklar, hasta kaynaklı fonksiyon değerlendirmesinin sadece prognoz belirlemede değil, aynı zamanda tedavi yanıtını da öngörmede kilit rol oynadığını ve tedavi kararlarında daha hassas yaklaşım ihtiyacını işaret etti.

Çalışmanın önemli noktalarından biri, geleneksel klinik ölçümler olan ECOG Performans Durumu (ECOG-PS) skorunun bu öngörü yeteneğinden yoksun olmasıydı. ECOG, klinik ortamda hastanın fiziksel kapasitesini doktorun gözlemine dayalı olarak değerlendiren yaygın bir sistemdir. Araştırmanın baş yazarı Dr. Ahmad Abuhelwa, “ECOG tabanlı ‘tam aktif’ olarak görülen hastaların, kendi bildirimlerinde önemli fiziksel kısıtlamalardan şikayetçi olduğunu fark ettik” dedi. Bu durum, doktor merkezli değerlendirme sistemlerinin hasta geribildirimini tam yansıtamadığını ve önemli ayrıntıları atladığını ortaya koydu.

Araştırmacılar, hasta bildirimlerine dayanarak yapılan fiziksel fonksiyon ölçümlerinin klinik uygulamalara entegre edilmesinin, hayatta kalma ve tedaviye yanıtın öngörülmesini anlamlı biçimde artıracağını savunuyor. Bu stratejinin maliyeti düşük, uygulanması kolay ve özellikle yaşlı ya da kırılgan multiple miyelom hastalarının tedavi riski yönetiminde etkili olduğu vurgulanıyor. Öne çıkan bir diğer veri ise; daratumumabın, düşük fiziksel fonksiyonlu hastalarda bile ciddi yan etkiler oluşturmadığı; böylece bu hasta grubunda tedavinin güvenilirliğinin teyit edildiği.

Söz konusu bulgular, kişiyi odağına alan onkoloji pratiği için önemli bir paradigma değişikliğine işaret ediyor. Hastaların kendi deneyimlerini ortaya koyan subjektif raporlarının tedavi planlamasında temel alınması; hem doğruculuk hem de tedavi uyumu açısından avantaj sağlayacak. Bu yaklaşım, tedavi stratejilerinin bireyselleştirilmesini güçlendirirken, hastaların yaşam kalitesini de yükseltebilir. Yani, hastanın kendi değerlendirmesi, klinisyenlere en etkin tedaviyi seçme konusunda rehberlik eden kritik bir veri haline geliyor.

Dünya genelinde multiple miyelom insidansının ve mortalitesinin giderek artması, etkili tedavi ve bakım stratejilerinin önemini artırıyor. 2045 yılına kadar hastalık insidansında %71, ölüm oranında ise %79 artış bekleniyor. ABD özelinde ise 2025 yılında 36.000’den fazla yeni vaka görünürken, yaklaşık 12.000 hastanın yaşamını yitirmesi tahmin ediliyor. Bu epidemiyolojik tablonun ışığında, daratumumab gibi yaşam süresini uzatan tedavilerin doğru hasta alt gruplarına yönlendirilmesi kritik öneme sahip. Bu çalışmanın, hasta bildirimi temelli fiziksel fonksiyon ölçümüyle kişiye özel tedavi seçiminin yolunu açması, geniş hasta kitlelerinde yaşam süresini iyileştirme potansiyeli taşıyor.

Araştırma, ABD, Avustralya ve Birleşik Arap Emirlikleri’nden önemli merkezlerin iş birliğiyle yürütüldü. H. Lee Moffitt Kanser Merkezi, Flinders Üniversitesi, Kuzey Karolina Üniversitesi ve Burjeel Kanser Enstitüsü gibi uluslararası kurumların ortaklığı, çalışmanın metodolojik sağlamlığını ve genel geçerliliğini pekiştirdi. Elde edilen verilerin farklı coğrafi ve etnik gruplar için genellenebilir olması, bu bulguların küresel onkoloji pratiğine uygulanabilirliğini artırıyor.

Onkoloji alanından uzmanlar da araştırmanın hasta merkezli yaklaşıma getirdiği vurguya dikkat çekti. Yazarlarından Dr. Ashley Hopkins, “Hastaların tedavi başlama öncesi fonksiyonel durumlarını değerlendirmek, klinisyenlerin dinlemesi gereken kritik bir uyarıdır” dedi. Prof. Humaid Al-Shamsi ise, özellikle yaşlı ve fiziksel açıdan kırılgan hastalar için daha şefkatli ve bireyselleştirilmiş bakım modeline geçişin önemini vurguladı. Bu ifadeler, onkoloji alanında hasta deneyimini merkeze alan yeni vizyonun yaygınlaşmasını destekliyor.

Araştırma ekibi, bu önemli bulguların klinik uygulamalarda ve yeni klinik deneylerde yaygınlaştırılması gerektiğinin altını çizdi. Ancak henüz sonuçların prospektif olarak daha geniş hasta popülasyonunda doğrulanması ve diğer yeni multiple miyelom tedavileri için benzer öngörü yeteneklerinin test edilmesi gerekmekte. Hasta kaynaklı sonuçların standart onkoloji pratiğine entegrasyonu, tedavi yanıtlarının daha gerçekçi ve kapsamlı değerlendirilmesini sağlayarak tedavi landscape’ini daha dinamik hale getirebilir.

Sonuç olarak, bu öncü araştırma tedavi başlangıcında hastanın bildirdiği fiziksel fonksiyonun, daratumumab tedavisinde hayatta kalma ve hastalık ilerlemesini öngören güçlü bir biyobelirteç olduğunu net şekilde gösterdi. Doktor odaklı değerlendirmelerde göz ardı edilen bu hasta deneyimi, tedavi algoritmalarının yeniden biçimlenmesini gerekli kılıyor. Bu yaklaşım, en fazla fayda sağlayacak hasta gruplarının seçimini kolaylaştırarak daha adil, etkili ve kişiye özel onkoloji bakımının kapılarını aralıyor.

—

Araştırma Konusu: İnsanlar (multiple miyelom hastaları)
Makale Başlığı: Predictive and Prognostic Significance of Patient-Reported Outcomes for Survival and Adverse Events in Daratumumab-Treated Multiple Myeloma
Haberin Yayın Tarihi: 14 Mart 2025
Web References: http://dx.doi.org/10.1111/ejh.14410
Doi Referans: 10.1111/ejh.14410
Resim Credits: European Journal of Haematology (2025)

Anahtar Kelimeler: Klinik tıp, Onkoloji, Multiple miyelom, Hasta kaynaklı sonuçlar, Daratumumab, Prognostik biyobelirteçler, Kişiye özel tıp